Wat is amblyopie?
Amblyopie is een stoornis in het evenwicht van de gezichtsscherpte tussen de beide ogen. Bij het kind komt deze zichtstoornis tot uiting door een oog dat minder actief is dan het andere. Tijdens de eerste 10 levensjaren van het kind kan de unilaterale stoornis leiden tot een verstoorde groei van de visuele cortex. Indien dit niet behandeld wordt, dan kan dat blijvende schade toebrengen. De beelden die het aangetaste oog verspreiden zijn van slechte kwaliteit en worden niet correct verwerkt door de hersenen. Na verloop van tijd beslissen de hersenen om deze beelden te negeren, wat tot een professief zichtverlies leidt. Indien de amblyopie bij kinderen ontdekt en behandeld wordt vóór het zesde levensjaar, dan kan deze stoornis volledig verholpen worden.
Goed om te weten: heel soms kan de amblyopie ook bilateraal van aard zijn. In dat gevallen zijn de beide ogen aangetast. Nog zeldzamer zijn de gevallen waarbij het lui oog bij kinderen veroorzaakt wordt door een sterke stoornis van de refractie (myopie, hypermetropie of astigmatisme). Ook een onvrijwillige beweging van de oogbollen, ook wel nystagmus genoemd, kan een lui oog bij kinderen veroorzaken.
Welke vormen van amblyopie bij kinderen bestaan er?
Er bestaan verschillende vormen van amblyopie bij kinderen:
- Organische of anatomische amblyopie: organische amblyopie is gelinkt aan een oogziekte of een aandoening van de zichtorganen. Het kan gaan om een vorm van aangeboren staar of een ptosis die een negatieve impact heeft op de kwaliteit van het beeld dat het bewuste oog waarneemt.
- Functionele amblyopie: veel vaker is de amblyopie niet gelinkt aan een oogziekte of een aandoening van de zichtorganen, maar wel aan een refractieafwijking of aan een strabisme.
In sommige zeldzamere gevallen kunnen de functionele amblyopie en de organische amblyopie samen voorkomen. We spreken dan over gemengde amblyopie.
We onderscheiden zo verschillende niveaus van amblyopie:
- Ernstige amblyopie: de gezichtsscherpte van het lui oog is gelijk aan of minder dan 1/10.
- Matige amblyopie: de gezichtsscherpte van het lui oog ligt tussen 2/10 en 5/10.
- Lichte amblyopie: de gezichtsscherpte van het lui oog is gelijk aan of minder dan 6/10.
Wat zijn de oorzaken van amblyopie bij kinderen?
Bij de geboorte zijn de zichtfuncties van een kind nog niet volledig ontwikkeld. Om correct te ontwikkelen moeten de hersenen, door middel van het visueel systeem, duidelijke en correct afgelijnde beelden ontvangen. Deze ontwikkeling vindt meestal plaats in de eerste drie levensjaren. De ontwikkeling is wel pas voltooid op een leeftijd van 8 jaar.
De visuele stimulatie die het oog naar de hersenen stuurt, is nog niet helemaal correct tijdens deze ontwikkelingsperiode. Toch leren onze hersenen om het beeld van het aangetaste oog te negeren. Er zijn verschillende oorzaken voor het gebrek aan visuele stimulatie.
Strabisme
Strabisme is een gebrek aan parallellisme tussen de twee ogen. Er zou een verband zijn met de ontwikkeling van amblyopie. Deze spieraandoening tast de coördinatie- en fixatiefuncties van de ogen aan die naar eenzelfde voorwerp kijken. Het resultaat is een dubbel zicht. Om helder te kunnen zien, moeten de hersenen dus één van de twee gevormde beelden uitschakelen.
Strabisme bij kinderen
Refractieaandoening
Een refractieaandoening is een vaak voorkomende oogstoornis. De beelden zijn niet helder, het zicht is wazig en de gezichtsscherpte is zwak. Er bestaan verschillende refractieaandoeningen die de ontwikkeling van amblyopie bij kinderen in de hand kunnen werken:
- Myopie: myopie is een refractieaandoening die het verzicht aantast. De oorzaak is een oog dat te lang is. Het beeld van een verder verwijderd voorwerp vormt zich voor het netvlies.
Myopie bij kinderen
- Hypermetropie: hypermetropie verwijst naar verziendheid waarbij het zicht van dichtbij wazig is. Het beeld van een verder verwijderd voorwerp vormt zich achter het netvlies.
Hypermetropie bij kinderen
- Astigmatisme: astigmatisme wordt gekenmerkt door een onregelmatig hoornvlies. De kromming van het hoornvlies is niet dezelfde op alle assen. Bij astigmatisme is de persoon zowel bijziend als verziend.
Astigmatisme bij kinderen
Indien de ogen elk een verschillende refractie hebben, dan zal het oog dat het zwaarst is aangetast door hypermetropie, myopie of astigmatisme een wazig beeld naar de hersenen overbrengen. Na verloop van tijd gaan de hersenen het wazige beeld neutraliseren en de beelden die van dit oog komen negeren. Om de ontwikkeling van een amblyopie veroorzaakt door een refractieaandoening te vermijden, is het belangrijk om het zicht van je kind te laten testen.
Test het zicht van je kind
Obstructie van de gezichtsas
Een obstructie van de gezichtsas kan de overdracht van beelden tussen een oog en de hersenen verstoren en amblyopie veroorzaken. De twee types van obstructie die het vaakst voorkomen zijn ptosis en aangeboren staar.
Welke zijn de risicofactoren voor de ontwikkeling van amblyopie bij kinderen?
Er zijn risicofactoren die de kans op de ontwikkeling van een lui oog bij kinderen kunnen verhogen. Enkele voorbeelden zijn:
- Een genetische predispositie;
- Hypermetropie;
- Een asymmetrische refractieaandoening;
- Een vroegtijdige geboorte;
- Een neuromotorische handicap;
- Een misvorming;
- Het Downsyndroom.
Hoe ontdek je amblyopie bij kinderen?
Als ouders kan je heel wat signalen opvangen die kunnen wijzen op een lui oog bij kinderen. De symptomen van deze zichtstoornis verschijnen meestal vanaf de eerste levensmaanden van een baby.
- Het kind tuurt, bedekt een oog of heeft een oog dat in een verschillende richting kijkt dan het andere oog.
- Na de leeftijd van 3 jaar kan het kind aangeven of hij of zij ergens last van heeft. Hij of zij kan bijvoorbeeld aangeven dat het moeilijk is om verder verwijderde of dichtbij gelegen voorwerp helder te onderscheiden.
- In het geval van scheelzien of een lui oog bij kinderen is het aangewezen om zo snel mogelijk een oogspecialist te raadplegen.
- Je kind kan soms onhandig Doordat de perceptie van het reliëf verstoord is en er geen binoculair zicht is, kan het kind soms onhandige bewegingen maken. Valt je kind, stoot hij of zij een glas om of botst hij of zij tegen een meubelstuk, dan kan dat wijzen op amblyopie.
- Herhaaldelijk voorkomende chalazions kunnen ook veroorzaakt worden door een amblyopie.
Er treden niet altijd symptomen op in het geval van een lui oog bij kinderen en de amblyopie kan dus onzichtbaar zijn. Daarom is het aangewezen om regelmatig langs te gaan bij een oogarts voor gedetailleerde onderzoeken, om je kind te laten behandelen en om complicaties te vermijden.
Vind een opticien bij jou in de buurt
Hoe behandel je amblyopie bij kinderen?
Een oogarts kan amblyopie opsporen met behulp van een gezichtsscherptetest en oogmeetkundige onderzoeken. Afhankelijk van de leeftijd van het kind kunnen er ook een oogfundusonderzoek, een fixatietest of een kijktest gebeuren.
De beste manier om amblyopie te behandelen is om het lui oog te laten werken en de beelden naar de hersenen te laten sturen. Daarvoor wordt er meestal gekozen voor het afdekken van het gezonde oog. Op die manier worden de hersenen verplicht om de beelden van het zwakke oog te gebruiken. Het afdekken kan gebeuren met een pad of met een pleister die op het “goede” oog wordt geplakt. Een andere optie is de instillatie van oogdruppels. Deze behandeling kan vervolledigd worden door een orthoptische behandeling om het zicht opnieuw synchroon te krijgen. Afhankelijk van de aard van de amblyopie bij kinderen kan het nodig zijn om een zichtcorrectie of een chirurgische oogingreep te doen (operatie van staar of strabisme).
